The Road Not Taken (Ðường chia đôi ngả) - Robert_Frost

The Road Not Taken tả tâm trạng một người lữ khách dừng chân giữa rừng đầy lá thu vàng, trước hai ngả đường, lòng phân vân muốn đi cả hai. Nhưng rồi quyết định chọn con đường ít người qua, đinh ninh có ngày sẽ trở lại đường cũ, nhưng khi đi rồi, đường nọ dẫn sang đường kia, chắc không thể nào trở lại đường cũ. Giữa đời sống cuả một trại chủ ở vùng đất ông nội cho và muốn ông trồng trọt, ông đã chọn cuộc đời của một thi sĩ và thầy giáo.

Theo giáo sư William Harmon, biên khảo cuốn THE TOP 500 POEMS (Columbia University Press, 1992) thì bài thơ này in ở đầu cuốn thơ thứ ba của Frost là cuốn Mountain Interval (1916).

Chịu ảnh hưởng của những nhà thơ như Emerson, và Thoreau nên thơ Frost có nhạc điệu của những bài thơ cổ về đồng quê La-Mã của Horace (bucolic poetry thơ điền viên).

Hai nhà phê bình Richard Ellman, và Harold Bloom nhận xét rằng thơ ông còn có đặc điểm là dùng ngôn ngữ bình dị dân dã  (utter colloquialism and down-to-earth), như trong những lời nói hằng ngày, đôi khi gói ghém một triết lý nhân bản, đôi khi sâu xa, đôi khi hóm hỉnh, thường thì khẳng định lạc quan, nhưng cũng có bài bi quan yếm thế (bleak), về số phận cô đơn của con người trong một vũ trụ vô tình (loneliness of the individual in an indifferent universe).

Hai nhà phê bình kể trên nhận xét có thể phần nào Frost chịu ảnh hưởng bởi thơ của nhà thơ Anh Thomas Hardy và nhà thơ xứ Ireland và được giải Nobel văn chương là William Butler Yeats, và những tang tóc và bịnh tật trong gia đình Frost.

[Nguồn: wikipedia.org/wiki/Robert_Frost]

         The Road Not Taken

Two roads diverged in a yellow wood,
And sorry I could not travel both
And be one traveler long I stood
And looked down one as far as I could
To where it bent in the undergrowth;

Then took the other, as just as fair,
And having perhaps the better claim,
Because it was grassy and wanted wear;
Though as for that the passing there
Had worn them really about the same,

And both that morning equally lay
In leaves no step had trodden black.
Oh, I kept the first for another day!
Yet knowing how way leads on to way,
I doubted if I should ever come back.

I shall be telling this with a sigh
Somewhere ages and ages hence:
Two roads diverged in a wood, and I—
I took the one less traveled by,
And that has made all the difference.
Robert Frost

Words:

To diverge: rẽ ra, phân ra. Có 2 cách phát âm chữ diverge: /I/ hay /ai/. Frost phát âm là /I/.
Undergrowth: lùm cây, bụi cây thấp.
Trodden: from to tread: đi bộ, dẵm chân lên
Tread/trod/trodden.
Worn (past participle of to wear): làm mòn đi. Wanted wear: muốn được chân dẵm lên cho mòn đi.
Sigh: tiếng thở dài
Hence: từ lúc này

Dịch Nguyên Văn

Con Ðường Không Chọn Ði

Hai con đường rẽ ra trong một khu rừng đầy lá vàng
Tiếc rằng ta không đi được cả hai
Và là người lữ khách, ta đứng lại
Nhìn theo một con đường tới tận
chỗ nó ngoặt vào bụi cây.

Rồi chọn con đường kia cũng đẹp
Có lẽ còn đáng chọn hơn
Vì đầy cỏ rậm và muốn được dẫm mòn đi.
Tuy rằng vết chân người qua lại
Cũng làm hai đường mòn như nhau.

Và cả hai con đường sáng hôm ấy
Ðầy lá vàng, chưa có bước chân nào dẫm lên làm đen mòn đi
Ồ, ta giữ con đường đầu để dành cho hôm khác!
Tuy nhiên, biết rằng đường nọ dẫn sang đường kia,
Ta không chắc mình có dịp nào trở lại đường cũ.

Ta sẽ kể lại chuyện này với thở dài luyến tiếc
Vào nơi nào đó cách đây bao nhiêu năm nữa
Hai con đường rẽ ra trong khu rừng, và ta thì—
Chọn đi con đường ít người qua lại,
Và đó là khác biệt thay đổi lớn nhất đời ta.

Dịch sang văn vần

      Ðường chia đôi ngả

Lá vàng hai ngả trong rừng,
Phân vân chẳng thể đi cùng cả đôi.
Dừng chân lữ khách bồi hồi,
Dõi theo một nẻo khuất vời lùm cây.

Nhủ lòng ta chọn đường này,
Cỏ xanh chưa có dấu giầy dẫm qua.
Kẻ đi người lại gần xa,
Cả hai rồi cũng đen nhoà như nhau.

Hai đường buổi sáng hôm sau,
Lá cây rụng phủ một màu vàng ươm.
Biết rằng ngày khác cũng còn.
Chắc đâu trở lại lối mòn rừng mơ.

Ngậm ngùi kể lại chuyện xưa,
Ðường chia đôi ngả bên bờ còn ta--
Chọn đi đường vắng không nhà,
Một đời thay đổi, một xa bước đầu.
(P.T.L. phỏng dịch, 1993)